Linux günümüz teknoloji dünyasında, masaüstü bilgisayarlardan,akıllı cep telefonlarına, tabletlerden robotik cihazlara, arabalardan ev aletlerine, süper bilgisayarlardan sunuculara kadar her türlü platformda kullanılabilen bir işletim sistemidir. Hatta bir işletim sistemi çekirdeğidir. GPL lisansa sahiptir.
Her türlü ihtiyaca uygun, son kullanıcının da, sistem yöneticinin de, görsel tasarımcının da kullanabileceği şekilde dağıtımları bulunur.
Windows 10, Windows 7, Windows XP veya MacOS gibi bir işletim sistemidir. Yukarıda değindiğimiz gibi bir çok dağıtımı bulunur. Açık kaynak kodlu ve GPL lisansı ile çoğu dağıtım ücretsiz dağıtılmaktadır. Açık kaynak kodu sayesinde istediğiniz gibi özelleştirilebilir bir yapıya sahiptir. Özellikle Linux Hosting olmak üzere sunucu servislerinde verimli çalışmasından dolayı daha çok kullanılmaktadır. Son yıllarda da ülkemiz ve dünyada da Linux Mint, Ubuntu gibi dağıtımların son kullanıcı nezdinde de kullanımı arttığı gözükmektedir.
Linux işletim sistemleri, Windows işletim sistemleri gibi bir kaç parçadan oluşur;
Bootloader: Bilgisayarınızın ön yükleme işlemini yöneten yazılımdır.
Kernel: Kernel sistemin çekirdeğidir. Cpu,ram ve çevre birimlerini yönetir. Aslında Linux işletim sisteminin kendisidir. Linus Torvalds tarafından yazılmıştır.
Daemons: Linux işletim sisteminin her şeyidir. İşletim sistemini ayakta tutar. Sistem açıldıktan sonra arka planda çalışırlar.
Shell: Shell Linux komut satırıdır. Grafik ara yüzü olmayan (kurulmamış) özellikle sunucu servisleri olarak kullanılan sistemlerde shell üzerinden yani komut satırı üzerinden işlemler yapılır. Linux dağıtımlarını Masaüstü olarak kullanan kullanıcılar artık shell üzerinden işlem yapmaya çok da gerek duymazlar. En çok kullanılan kabuklar, sh, bash, csh ve tcsh şeklindedir.
Grafik Sunucusu: Grafikleri görüntüleyen sisteme bu ad verilir. Yaygın şekilde “X ORG” olarak adlandırılır. Aksi belirtilmedikçe sunucu tarafında kullanılmaz. Daha çok Masaüstü kullanıcıları tarafından kullanılır.
Masaüstü Ortamı : Linux çekirdeği özelleştirilebilir olduğundan base şekilde işletim sistemi kurup daha sonra isteğe bağlı olarak Masaüstü kurabiliyorsunuz. Linux size birden fazla masaüstü ortamı sunar. En çok kullanılan masaüstü ortamları, Gnome, KDE ve XFC şeklindedir. Her masaüstü ayrı bir uygulama sunar.
Uygulamalar: Windows işletim sistemlerinde olduğu Linux dağıtımları üzerinde de bir çok uygulama bulunur. Windows ortamında kullandığınız bir çok yazılımın eş değer uygulaması Linux ortamlarında bulunur (görsel editor olarak gimp, office uygulaması olarak openoffice gibi). Bazı işletim sistemlerinde (Ubuntu gibi) direkt içerisinde uygulama merkezi (application center) üzerinden uygulamaları kurabilirsiniz. Görsel işlemler, office uygulamarı, network uygulamarı, web tasarım gibi konular için bir çok araç ve uygulamalar bulunur.
Linux hemen hemen her türlü işlev için, her türlü kullanıcıya uyacak şekilde dağıtımlara sahiptir. Linux kerneli kullanıp geliştirilen işletim sistemlerine Linux dağıtımı denir. En popüler Linux dağıtımları şu şekildedir;
Dağıtımları inceleyip, size en yakın gelen dağıtımı kullanabilirsiniz.
Kernel (çekirdek) tam olarak ne işe yarar?
Kernel, işletim sisteminin kalbidir. CPU, RAM ve disk gibi donanımlarla yazılımlar arasındaki iletişimi sağlar. Güçlü kernel yapısı, dedicated sunucu ve veri merkezi ortamlarında Linux’un yüksek kararlılıkla çalışmasını sağlar.
Linux dağıtımı ile kernel arasındaki fark nedir?
Kernel yalnızca çekirdek kısımdır, tek başına kullanılmaz. Dağıtımlar (örneğin Ubuntu, Debian veya CentOS) ise bu çekirdeğin üzerine masaüstü, paket yöneticisi ve servis yazılımları eklenmiş halidir. Bu yapı sayesinde sanal sunucu kiralama hizmetlerinde kullanıcılar farklı Linux dağıtımlarını tercih edebilir.
Hangi Linux dağıtımı yeni başlayanlar için uygundur?
Yeni kullanıcılar için Ubuntu, Linux Mint ve Fedora idealdir. Kullanıcı dostu grafik arayüzleri, güçlü topluluk desteği ve donanım uyumluluğu sunar. Daha deneyimli sistem yöneticileri ise dedicated sunucu ortamlarında Debian veya CentOS tercih eder.
Linux performansını artırmak için neler yapılabilir?
SSD veya NVMe disk kullanımı, gereksiz servislerin kapatılması ve kernel parametrelerinin optimize edilmesi performansı artırır. Bu yöntemler vds sunucu veya fiziksel sunucu kiralama sistemlerinde kaynak kullanımını ciddi ölçüde iyileştirir.
Veritabanını seçmenin performans, lisans ve güvenlik gibi konularda yarattığı zorlukları biliyoruz. Bu seçimi kolaylaştırmak için,…
Snapshot Nedir? Snapshot, bir sanal sunucunun (VM) mevcut çalışma hali, disk yapısı ve yapılandırmasının o…
Sunucu yönetiminde yeni sürümlere geçiş, her zaman iş sürekliliği için kritik bir adımdır. Proxmox VE…
Sanallaştırma ortamlarında en çok kullanılan platformlardan biri VMware vSphere’dir. Ancak sistem doğru izlenmezse performans sorunları,…
IT ekiplerinin karşılaştığı en büyük sorunlardan biri, farklı araç ve sistemler yüzünden operasyonların karmaşık hale…
Fidye Yazılımı Saldırısı Nedir? Fidye yazılımı saldırısı (ransomware) kötü niyetli kişilerin, belirli bir sistemin, dosyalarını…